ΟΔΗΓΟΣ : «ανώδυνη» μετατροπή δίσκου από MBR σε GPT

Πρώτον ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Αν κατάλαβες τον τίτλο, δεν χρειάζεται να σου εξηγήσω τίποτα πριν ακολουθήσεις τη διαδικασία. Αν τώρα δεν κατάλαβες τον τίτλο... καλό θα είναι να μην ασχοληθείς καν, γιατί είναι και επικίνδυνα αυτά τα πράγματα. Ξέρεις, ανεπανόρθωτη απώλεια δεδομένων, κτλ, κτλ. Φυσικά δεν μπορώ να αναλύσω εδώ όλα όσα χρειάζεται να μάθεις, γιατί θα χρειαζόμασταν ολόκληρο βιβλίο.

Πάντως για να μη μου μείνεις παραπονεμένος, θα σου πω χονδρικά ότι οι όροι MBR (master boot record) και GPT (GUID partition table) αφορούν τις μεθόδους μορφοποίησης για τους σκληρούς δίσκους σε πολύ βασικό επίπεδο. Στην ιεραρχία βρίσκεται πρώτα το MBR ή το GPT, μετά έρχεται η δημιουργία των partitions και τέλος αυτά γίνονται format στο file system που θέλεις. Οι δίσκοι που έχουν διαμορφωθεί ως MBR υποστηρίζουν χωρητικότητα μέχρι 2 TB, ενώ οι GPT δίσκοι μέχρι 256 TB. Αυτό στα Windows, γιατί θεωρητικά μπορούν να φτάσουν μέχρι τα 9 ZETA-bytes.

Αφορμή γι’ αυτό τον οδηγό αποτέλεσε μία πατάτα που έκανα. Ας υποθέσουμε ότι έχεις στήσει ένα καινούργιο PC με hardware τελευταίας γενιάς. Αυτό το hardware λοιπόν περιλαμβάνει ένα δίσκο 3 TERA-bytes, όμως ξέχασες να κάνεις την εγκατάσταση των Windows σε EFI mode. Έτσι τώρα έχεις γύρω στα 800 GIGA-bytes ανεκμετάλλευτα, τα οποία μεν έχεις πληρώσει, αλλά δεν μπορείς να κάνεις τίποτα με αυτά. Τι επιλογές έχεις από εδώ και πέρα;

Πρώτον μπορείς να κρατήσεις τα δεδομένα σου σε κάποιο άλλο αποθηκευτικό χώρο, να μετατρέψεις το δίσκο σε GPT και να εγκαταστήσεις τα Windows από την αρχή. Δεύτερον, αν ο δίσκος λειτουργεί απλά ως αποθήκη, και δεν περιέχει λειτουργικό σύστημα, υπάρχουν προγράμματα που κάνουν αυτόματη μετατροπή σε GPT, χωρίς να χάσεις δεδομένα. Ένα από αυτά, που πρότεινε ένας τύπος σε κάποιο forum, και το οποίο όντως δουλεύει πολύ καλά, είναι το Aomei Partition Assistant. Τα προβλήματα ξεκινούν αν ο δίσκος που θέλεις να μετατρέψεις είναι αυτός που φιλοξενεί το λειτουργικό σου σύστημα, και θέλεις να κάνεις τη μετατροπή χωρίς απώλεια δεδομένων και χωρίς επανεγκαταστάσεις.

Αυτά που γράφω προϋποθέτουν ότι το σύστημα σου έχει EFI BIOS και 64-μπιτα Windows Vista, 7 ή 8. Σε διαφορετική περίπτωση μπορείς και πάλι να το καταφέρεις, αλλά έχει λίγη περισσότερη ιστορία, την οποία δεν θα περιγράψω εδώ. Ψάξ’ το μόνος σου... Λοιπόν, πριν ξεκινήσεις, θα χρειαστείς ένα δεύτερο σκληρό δίσκο, τουλάχιστον τόσο μεγάλο όσο το partition που φιλοξενεί το λειτουργικό σύστημα.

Σου προτείνω να κάνεις move (προσωρινά βεβαίως) όσα περισσότερα δεδομένα μπορείς από το system partition σε κάποιο άλλο δίσκο, και να μειώσεις το μέγεθος αυτού του partition στην ελάχιστη απαιτούμενη χωρητικότητα. Επειδή ο disk manager των Windows είναι λίγο βλαμμένο εργαλείο, καλύτερα να μικρύνεις το partition με το προαναφερθέν Aomei.

Μετά θα χρειαστεί να κάνεις ένα ακριβές image αυτού του partition, στο δεύτερο δίσκο. Αυτό πρέπει να γίνει αυστηρά ως partition to partition. Δηλαδή μόνο το partition των Windows σε ένα partition επαρκούς χωρητικότητας, στον άλλο δίσκο. Όχι ως disk to disk, ούτε ως disk to image, ούτε ως partition to image. Ως εργαλείο προτείνω ένα bootable CD ή USB stick με το Norton Ghost.

Όταν τελειώσει το image, κάνε boot στον κανονικό σου δίσκο, άνοιξε το Aomei και μετάτρεψε τον δεύτερο δίσκο σε GPT.

Τώρα βάλε το DVD των Windows και κάνε boot από αυτό σε EFI mode. Πήγαινε στο command line, που συνήθως βρίσκεται θαμμένο κάπου στο μενού repair, και τρέξε την εντολή “diskpart”. Γράψε “list disk” και κρίνε από τη συνολική χωρητικότητα ποιος είναι ο αρχικός σου δίσκος. Μετά γράψε “select disk x” όπου x ο κατάλληλος αύξων αριθμός του δίσκου από τη λίστα που μόλις εμφάνισες. Κάνε και ένα “list partition” για να βεβαιωθείς ότι είναι ο σωστός δίσκος. Αν όντως επέλεξες τον αρχικό σου δίσκο, γράψε πρώτα “clean” και μετά “convert gpt”.

Κάνε restart, boot ξανά από το DVD των Windows σε EFI mode, και προχώρησε σε εγκατάσταση των Windows στον αρχικό δίσκο που μόλις μετέτρεψες σε GPT και ο οποίος κανονικά θα πρέπει να μην περιέχει αυτή τη στιγμή κανένα partition.

Όταν τελειώσει η εγκατάσταση, μπες στα Windows αλλά μην ασχοληθείς με τίποτα άλλο. Απλά άνοιξε το disk management και λογικά θα πρέπει να βλέπεις πλέον ολόκληρη τη χωρητικότητα μορφοποιημένη, δηλαδή ένα partition άνω των 2 TB. Αυτό πρέπει να το μικρύνεις αρκετά αλλά μόνο τόσο ώστε να χωρέσει το partition του δεύτερου δίσκου. Δηλαδή πρέπει να είναι μεγαλύτερο από το partition του δεύτερου δίσκου, αλλά μικρότερο από 2 TB, ώστε να είμαστε σίγουροι ότι θα το «καταλάβει» το Ghost.

Κάνε boot στο Ghost και κάνε ξανά partition to partition, αλλά αυτή τη φορά από τον δεύτερο δίσκο στο partition του πρώτου, που μόλις μίκρυνες. Σχεδόν τελειώσαμε.

Μπες στο BIOS και επίλεξε ως boot σκληρού δίσκου τον βασικό δίσκο αλλά σε EFI mode. Αν τα έκανες όλα σωστά, λογικά θα πρέπει να γίνει τώρα boot στα Windows που είχες πριν, αλλά με το δίσκο σου πλέον σε GPT mode.

Άνοιξε το disk management και εκμεταλλεύσου όπως θέλεις την πλήρη χωρητικότητα του δίσκου σου. Αν είχες κάνει move κάποια δεδομένα, όπως είπαμε στην αρχή, μετάφερε τα ξανά εκεί από όπου τα πήρες. Επίσης άνοιξε το system protection, βάλε off στο παλιό (missing) partition και on στο νέο partition.

Προσωπικά χρειάστηκα συνολικά 4 (!!!) σκληρούς δίσκους και 2 ολόκληρες μέρες έρευνας και δοκιμών για να πετύχω αυτή τη συνταγή. Ναι, τόσο πολύ ήθελα να αποφύγω τις επανεγκαταστάσεις των προγραμμάτων μου! Άντε, καλή τύχη...

Η κονσόλα που ήθελε να γίνει tablet

Μάντεψε για ποια συσκευή μιλάω. Έχεις 3 ευκαιρίες... Λοιπόν, κάποιες εταιρείες απλά δεν καταλαβαίνουν την αγορά, πλέον. Επειδή κάποια εποχή έπιασαν τον παλμό και ανέβηκαν στην κορυφή, νομίζουν ότι ακολουθώντας για πάντα την ίδια στρατηγική θα έχουν τα ίδια αποτελέσματα. Έλα όμως που (προφανώς) δεν ισχύει αυτό. Κάποτε στην αγορά του gaming κυριαρχούσε η Nintendo. Γιατί είχε βγάλει κάποια ομολογουμένως τέλεια platformers, και αξιόλογες παιχνιδομηχανές που έγραψαν δικαίως ιστορία.

Και μετά... ήρθε το Playstation και έφερε τα πάνω κάτω. Αναλογικά controls, 3D γραφικά, CD αντί για cartridges... Έτσι πέρασε η εποχή του N64 και ξαφνικά οι ιθύνοντες της Nintendo έπαθαν εγκεφαλικό. Γιατί δεν εξηγείται αλλιώς το GameCube. Με πολύ κατώτερων προδιαγραφών hardware και τα «αστεία» CD των 8 εκατοστών. Όπως ήταν φυσικό, κατατροπώθηκε ασυστόλως από το PS2, ακόμα και από το Xbox, που ήταν μόλις «νεογέννητο».

Εκεί που είχαμε αρχίσει να ανησυχούμε, έφτασε στην επόμενη γενιά το Wii. Με σαφή επιμονή στις κατώτερες προδιαγραφές του hardware, αλλά φέρνοντας ένα νέο και ειλικρινά πρωτότυπο trend, που άλλαξε τα δεδομένα στο gaming και το οποίο μάλιστα αντέγραψαν οι Sony και Microsoft, η κάθε μία με το δικό της τρόπο. Δεν ήταν ανταγωνιστικό, αλλά καθιερώθηκε ως το απόλυτο εναλλακτικό.

Και φτάνουμε στη νέα γενιά, με το Wii U. Εδώ όμως χάλασε η συνταγή, γιατί περιλαμβάνει όχι μόνο κατώτερο hardware (οποία έκπληξις) αλλά δεν κάνει ούτε κάτι πρωτότυπο. Ουσιαστικά όχι μόνο αντιγράφει τα tablets, αλλά -ακόμα χειρότερα- προσπαθεί να τα ανταγωνιστεί!  Με resistive οθόνη αντί για capacitative, με τραγική αυτονομία, και με software-σαλιγκάρι που δίνει την εντύπωση ημιτελούς δουλειάς.

Σαν ιδέα, ένα χειριστήριο που συνδυάζει τις δυνατότητες ενός συμβατικού gamepad και ενός tablet δεν είναι άσχημο. Στην πράξη όμως, ή τέλος πάντων στη συγκεκριμένη υλοποίηση, πάσχει. Είναι ακριβότερο και τεχνικά υποδεέστερο από τα περισσότερα Android tablets (το iPad είναι για «Μπρούκληδες» και τα Win8 / WinRT tabs προσπαθούν ακόμα να βρουν την ταυτότητα τους).

Εκτός αυτών, τα app stores έχουν ένα σωρό από εκπληκτικά 3D games που ντροπιάζουν τις κονσόλες της προηγούμενης γενιάς (ναι, αυτό είναι θετικό - μη σε μπερδεύει το «προηγούμενης»). Η Nintendo από την άλλη πλευρά, επιμένει να ανακυκλώνει μία χούφτα από franchises, τα οποία αν και επιτυχημένα, είναι πλέον... βαρετά! Δηλαδή πόσες διαφορετικές ντουζίνες εκδόσεων του Mario μπορείς να παίξεις πριν θελήσεις να προχωρήσεις σε κάτι καινούργιο; Αλλά ακόμα και αξιοπρεπείς νέοι τίτλοι, όπως το Zombi U, δεν αρκούν για να σώσουν την κατάσταση.

Τώρα η εταιρεία έχει δύο επιλογές. Πρώτον, μπορεί να κρατήσει την ιδέα και να πετάξει τη συγκεκριμένη υλοποίηση, κατασκευάζοντας επιτέλους ένα τεχνικά άρτιο Wii U. Δεύτερον, μπορεί να εγκαταλείψει τελείως το υβρίδιο ταμπλέτας και gamepad, και να ασχοληθεί αποκλειστικά με τους αισθητήρες κίνησης. Να εξελίξει δηλαδή ακόμα περισσότερο το original Wii, λαμβάνοντας φυσικά υπ’ όψη τα στοιχεία που φέρνουν στο τραπέζι το Move και το Kinect.

Ο παράγοντας «S»

Όλα ξεκίνησαν με το iPhone 3GS. Ήταν μία συσκευή που είχε παρόμοια χαρακτηριστικά με το iPhone 3G, απλά... λίγο καλύτερα. Με λίγα λόγια είχε οριακά βελτιωμένο hardware ώστε να δικαιολογεί την κυκλοφορία του ως διαφορετικό προϊόν από τον προκάτοχο του. Στο επόμενο βήμα, δηλαδή το iPhone 4, είχαμε φανταστικά πράγματα. Γυάλινη οπίσθια επιφάνεια, Retina οθόνη, HD εγγραφή βίντεο, κτλ. Στο ενδιάμεσο, δηλαδή στο iPhone 4S είχαμε απλά αυξημένη χωρητικότητα και βελτιώσεις στην κάμερα.

ΟΚ, ελπίζω πως μέχρι τώρα το έχεις πιάσει το νόημα. Γιατί να βιαζόμαστε; Γιατί να «σπαταλάμε» πολύτιμα τεχνικά χαρακτηριστικά, όταν μπορούμε να βγάλουμε την επόμενη σεζόν με ελάχιστες μόνο βελτιώσεις; Το ίδιο έγινε και με το ενδιάμεσο «νέο iPad» πριν βγει στην αγορά το πλήρες νέο iPad, με τον γαμάτο επεξεργαστή A6X, HD κάμερα και Lightning interface. Για να μην εκνευρίσω όμως (περισσότερο) τους σεβαστούς Apple fanboys, μια που άλλωστε έχω κι εγώ iDevices, το πρόβλημα των «ενδιάμεσων» εκδόσεων δεν περιορίζεται στο Cupertino.

Πάμε μία βόλτα προς το Redmond και τη Microsoft; Ήτοι, ας ρίξουμε μια ματιά και στις συσκευές με Windows Phone. Εδώ βέβαια το πρόβλημα είναι ελαφρώς διαφοροποιημένο. Το ξέρεις ότι υπάρχουν εφαρμογές με ελάχιστες απαιτήσεις; Δηλαδή δεν τρέχουν σε smartphones με π.χ. 256 MB RAM. Τέλεια, έτσι; Λογική PC αλλά χωρίς να μπορείς να κάνεις κάτι γι’ αυτό. Το smartphone δεν δέχεται αναβάθμιση στο hardware, και έτσι η μοναδική λύση είναι να πάρεις μία high-end συσκευή. ΟΚ, το ίδιο κάνει και η Apple, αλλά τουλάχιστον το κάνει σταδιακά. Μία εφαρμογή μπορεί π.χ. να σταματήσει κάποτε να λειτουργεί στο παλιό σου iPhone, αλλά μετά από τουλάχιστον δύο γενιές συσκευών. Σίγουρα όχι ιδανικό, αλλά... ας πούμε ανεκτό. Ας πούμε!

Επόμενη στάση: Mountain View, στο «σπίτι» της Google με τις συσκευές Android. Εδώ ευτυχώς το πρόβλημα με τις ελάχιστες απαιτήσεις εφαρμογών δεν υφίσταται, ή τουλάχιστον δεν είναι τόσο «βαρύ». Το πιθανότερο σενάριο που θα συναντήσεις, είναι ότι μία απαιτητική εφαρμογή θα τρέξει σε μία πιο «αδύναμη» συσκευή, απλά δεν θα έχει τόσο καλές επιδόσεις. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι η εφαρμογή είναι συμβατή με την τελευταία έκδοση του Android που μπορεί να δεχτεί η παλιά συσκευή.

Όσον αφορά το hardware, ξέρεις φαντάζομαι ότι υπάρχει τρελό fragmentation στην αγορά του Android. Που σημαίνει ότι υπάρχουν πολλές συσκευές σε κάθε κατηγορία με παρόμοιο hardware και με απειροελάχιστες διαφορές. Σε αυτή την περίπτωση όμως, με ένα πλήρως ανοικτό λειτουργικό σύστημα, και με πολλούς κατασκευαστές στο παιχνίδι, η κατάσταση έχει την άνεση (και τη «νομιμότητα») να λέγεται ανταγωνισμός. Αν πιστεύεις ότι το νέο μοντέλο μίας εταιρείας είναι απλά... ο Μανωλιός με τα ρούχα του αλλιώς, μπορείς να το εξαιρέσεις από την έρευνα αγοράς που κάνεις για νέο κινητό, και να στείλεις έτσι το κατάλληλο μήνυμα.

Ο προδιαγεγραμμένος θάνατος του PC

Τα σημάδια είχαν αρχίσει να φαίνονται στον ορίζοντα εδώ και χρόνια. Με την πτώση τιμών στα laptops. Με την άνοδο των netbooks. Με την εμφάνιση των ultrabooks. Με την καθιέρωση των tablets. Ο -όχι και τόσο μικρός- θεός, το PC, που αποτελούσε το «κέντρο επιχειρήσεων» του κάθε χρήστη για πολλά χρόνια, είχε αρχίσει να χάνει σταδιακά και διακριτικά το θρόνο του.

Τόσο διακριτικά, που δεν καταλάβαμε πότε και πως έγινε κάτι τέτοιο. Οι νέες συσκευές είχαν πλέον την ισχύ ενός desktop υπολογιστή (ή τέλος πάντων κάτι πολύ κοντά σε αυτό). Παράλληλα προσέφεραν ανεπανάληπτη φορητότητα και μεγαλύτερη αυτονομία από ποτέ.

Θέλεις να κάνεις απλή δουλειά γραφείου, με σύνταξη κειμένου, περιήγηση στο internet και λίγο Photoshop; Με ένα netbook, ένα ultrabook ή έστω ένα tablet με bluetooth πληκτρολόγιο, κάνεις άνετα τη δουλειά σου. Θέλεις λίγο μεγαλύτερη οθόνη, λίγη περισσότερη χωρητικότητα, και λίγη περισσότερη ισχύ, για πιο γρήγορη επεξεργασία φωτογραφιών, ήχου και βίντεο, και ολίγον gaming; Ένα αξιοπρεπές laptop θα σε καλύψει.

Αν τώρα θέλεις να απολαύσεις όλες τις χάρες ενός desktop PC, χωρίς όμως να έχεις ένα μπαούλο στο χώρο σου, έχουμε και για ‘σένα κάτι. Λέγεται mini ITX και είναι ένα πρότυπο το οποίο προβλέπει την ενσωμάτωση motherboard, κάρτας γραφικών, δίσκου και drive σε ένα κουτί που είναι μόλις λίγο μεγαλύτερο από μία μπαταρία αυτοκινήτου!

Εκεί μάλιστα δεν χρειάζεται να κάνεις κανένα συμβιβασμό, καθώς μπορείς να συνδέσεις όλους τους νέους επεξεργαστές και τις κάρτες γραφικών, συνθέτοντας έτσι ένα πανίσχυρο και παράλληλα μικρό gaming PC. Οι πρώιμες μορφές του mini ITX επέτρεπαν μόνο τη χρήση επεξεργαστών Atom, αλλά αυτή η εποχή ανήκει πλέον μόνιμα στα κιτάπια της ιστορίας.

Ο μόνος λόγος που έχεις σήμερα για να αποκτήσεις ένα tower PC είναι αν θέλεις οπωσδήποτε να έχεις πολλές εσωτερικές συσκευές, π.χ. κάρτες PCI, σκληρούς δίσκους ή disc drives. Ή απλά αν θέλεις να στήσεις ένα υπερβολικό μεγαθήριο για gaming σε αναλύσεις 2K με διπλό ή τριπλό SLi. Σε διαφορετική περίπτωση, μη μασήσεις από τις διαφημίσεις καταστημάτων που θέλουν να ξεστοκάρουν τα desktop PC τους.

Η (νέα) εποχή του πλαστικού

Όταν είχε κυκλοφορήσει το Samsung Galaxy Nexus, είχαμε παραλάβει στο γραφείο μία συσκευή προς δοκιμή και παρουσίαση. Γενικά το θεωρήσαμε όλοι ως ένα γαμάτο κινητό, και ήταν δύσκολο να βρούμε κάποιο αρνητικό χαρακτηριστικό. Ένας συνάδελφος όμως (ας τον πούμε Άγγελο) είχε ένα ύφος σαν να του μαγείρεψε τη γάτα η Ινδή γειτόνισσα... μη σου πω και το σκύλο η Κινέζα γειτόνισσα! Όταν τον ρωτήσαμε τι του έκανε το δύσμοιρο το Galaxy Nexus, απάντησε ότι η πλάτη του «παίζει». Πήρα λοιπόν τη συσκευή στα χέρια μου για να το διαπιστώσω ο ίδιος, και περίμενα να κάνει σαν αμορτισέρ. Όμως ήταν απλά ένα απειροελάχιστο κενό που γενικά θεωρείται όχι απλά δικαιολογημένο, αλλά και ίσως αναμενόμενο.

Μία διαφορετική μέρα, ένας άλλος συνάδελφος (ας τον πούμε Δημήτρη), έλεγε μία ιστορία για έναν φίλο του. Αυτός ο φίλος λοιπόν, μία φορά νευρίασε και πέταξε στο πάτωμα ένα από τα home computers των 80s (δεν θυμάμαι ποιο). Ο υπολογιστής όχι μόνο επιβίωσε, αλλά μετά επανασυναρμολογήθηκε και λειτουργούσε κανονικότατα. Στο τέλος σχολίασε (ο Δημήτρης, όχι ο φίλος του) «προσπαθήστε να το κάνετε αυτό σε οποιοδήποτε laptop σήμερα»! Όχι, πείτε μου, είχε άδικο?

Αν και οι δύο αυτές ιστορίες περιγράφουν δύο άκρα, είναι αλήθεια ότι οι ηλεκτρονικές συσκευές σήμερα σπάνε πολύ εύκολα ρε παιδί μου... Έχουν σίγουρα κατώτερης ποιότητας πλαστικά από ότι πριν από 20 χρόνια, ή και περισσότερο. Και είναι περίεργο, έτσι δεν είναι; Θα πίστευε κανείς ότι όσο εξελίσσεται η τεχνολογία, αλλά και η κατανόηση μας για τα στοιχεία του περιοδικού πίνακα, θα φτιάχναμε πλέον πιο ανθεκτικά ηλεκτρονικά. Τις πταίει;

OK, ίσως οι κατασκευαστές θέλουν να μειώσουν το κόστος. Γιατί ομολογουμένως, η Apple που χρησιμοποιεί αλουμίνιο και γυαλί, κοστολογεί τις συσκευές τις με μία μικρή περιουσία. Μπορεί βέβαια να υπολογίζουν ότι οι χρήστες αντικαθιστούν πλέον τις συσκευές τους πολύ συχνά, και ότι απλά δεν αξίζει να προβλέπουν για τη μακρόχρονη συντήρηση τους.

Από την άλλη, να πω μία θεωρία συνωμοσίας; Μήπως παίζει να το κάνουν και επίτηδες, ακριβώς για να τις αντικαθιστούμε συχνά; Σε συνδυασμό φυσικά με το παράλογο κόστος του service. Μάλλον συμφέρει περισσότερο να αγοράσεις τα εξαρτήματα προς αντικατάσταση από το internet και να τα αντικαταστήσεις μόνος σου, αν βέβαια ξέρεις δυο πράγματα παραπάνω περί πληροφορικής.

Α, και κάτι άλλο. Υπάρχουν κάτι θήκες για κινητά που προσφέρουν αντίσταση στο νερό, στη σκόνη, στους κραδασμούς και σε... επίθεση από εξωγήινους. Καλύπτουν το περίβλημα, το πίσω μέρος, αλλά όχι και την οθόνη. Παρ’ όλα αυτά αν το κινητό πέσει με το περίβλημα, δεν θα πάθει σχεδόν τίποτα. Αν πέσει με το πίσω μέρος, το πολύ να ραγίσει, δηλαδή σιγά τη σκοτούρα. Αν πέσει όμως με την οθόνη, ουσιαστικά θα αχρηστευτεί, ειδικά αφού όλος ο χειρισμός γίνεται από την ίδια την οθόνη. Και όμως, η οθόνη είναι το μοναδικό τμήμα που δεν καλύπτεται, έστω με κάποια μεμβράνη. Δυσνόητον...!